Fascynują nas czy wywołują niechęć i złe skojarzenia? Nasz stosunek do pieniędzy może wpływać na relacje z innymi oraz podejmowane przez nas działania. Warto się zatem zastanowić, jakie mamy do nich podejście.

Waga pieniądza

Czym są dla Ciebie pieniądze? Jaką wagę do nich przywiązujesz – czujesz niechęć wobec pieniędzy, lęk przed ich utratą, fascynujesz się zyskiem? Czy uważasz, że rządzą światem i dlatego trzeba ich mieć dużo? Czy raczej sądzisz, że pieniądze to samo zło, bo wywołują kłótnie, zazdrość, chciwość i „psują” ludzi?

Ponieważ nasz stosunek do pieniędzy może wpływać na relacje z innymi oraz podejmowane przez nas działania, warto się zastanowić, jakie mamy do nich podejście. 

Ważne i potrzebne

Niezależnie od postawy wobec zarabiania pieniędzy, każdy podpisałby się pod stwierdzeniem, że pieniądze są ważne i potrzebne. Na jedzenie, na ubranie, na mieszkanie, na rachunki, na edukację, na hobby, na rozrywkę – jednym słowem: na życie.

W tym znaczeniu, pieniądze są na pewno dobre i mogą być postrzegane jako źródło szczęścia.

Tymczasem czytasz i słyszysz, że ktoś "zapracował się na śmierć", że "bogaci się rozwodzą", że "roztrwonili cały majątek, albo dorobili się nieuczciwie", a przysłowiowy „pierwszy milion” ukradli. 

Przekonania można zmienić

Myśląc o pieniądzach, trzeba pamiętać, że każdy z nas ma do nich swój własny, indywidualny stosunek – ukształtowany w dzieciństwie, w rodzinie, w szkole. I te nasze przekonania na temat bogactwa i pieniędzy są tak samo ważne, jak wiedza o tym, jak nimi gospodarować. Złe nastawienie i negatywne przekonania mogą bowiem powodować, że nigdy nie zrealizujesz pomysłu na swój biznes, albo będziesz całe życie przekonany, że nie da się dużo zarabiać, będąc uczciwym.

Wypracowanie dobrego stosunku do pieniędzy zwiększa natomiast Twoje szanse na dobrą finansową kondycję. 

Zdrowe relacje

Żeby mieć z kimś dobre relacje, trzeba tę osobę bardzo dobrze poznać – żeby wiedzieć, co lubi, a czego nie, co może ją przy nas zatrzymać, a co grozi odepchnięciem i stratą. Tak samo można podejść do relacji z pieniędzmi - żeby się ich nie bać, trzeba je dobrze poznać: zobaczyć, jak na nas wpływają, jak podchodzimy do ich zarabiania i wydawania, jak umiemy nimi zarządzać. Według Agaty Gąsiorowskiej ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej¹, można wyróżnić cztery typy nastawienia ludzi do pieniądza:

• Niespokojni wielbiciele: wierzą, że kto ma pieniądze, ten ma władzę, mają bardzo negatywny stosunek do zobowiązań finansowych, unikają, a wręcz boją się pożyczek i kredytów, które mogłyby ich pozbawić funduszy oraz kontroli nad nimi.
• Negujący znaczenie: umniejszają ich rolę w swoim życiu, a widząc w nich źródło zła, w małym stopniu kontrolują swoje finanse, gdyż na pieniądzach im nie zależy.
• Refleksyjni zarządcy: bardzo rozsądni w postrzeganiu pieniędzy, planują i kontrolują wydatki, unikają pożyczek czy kredytów, by nie zależeć finansowo od nikogo, a dodatkowo nie wykorzystują pieniędzy do wywierania wpływu na innych.
• Niezaangażowani hedoniści: traktują pieniądze jako środek do sprawiania sobie przyjemności, a nie jako coś, co trzeba posiadać, nie planują i nie kontrolują swoich finansów.

Rzadko kiedy da się zaliczyć człowieka do jednej, konkretnej kategorii. Najważniejsze to zdać sobie sprawę, jakie zachowania w nas przeważają.

Czy mamy skłonność do gromadzenia pieniędzy, czy raczej beztroskiego ich wydawania oraz jak się z tym czujemy i jak wpływa to na naszą sytuację finansową?

W kierunku zmiany

Gdy określisz, które z powyższych postaw przeważają w Twoim myśleniu o finansach, pomyśl, które z nich chciałbyś zmodyfikować. Jeśli masz negatywne przekonania dotyczące pieniędzy, poświęć czas na pracę nad swoimi finansami i potraktuj to jako okazję do zmiany. Zacznij od ustalenia małych, ale konkretnych celów finansowych, np. będę regularnie przeznaczał część dochodu na szczytny cel albo na swoje przyjemności.

Rozmawiaj z partnerem, rodziną, przyjaciółmi - dzielenie się wiedzą i doświadczeniem jest bardzo pomocne w zmianie postaw.

A jeśli czujesz, że nie rozumiesz finansów, sięgnij po artykuły na specjalistycznych portalach czy blogach finansowych i zaczerpnij wiedzę, która może dodać Ci pewności siebie przy podejmowaniu decyzji dotyczących pieniędzy.  

Podsumowanie:

W celu określenia swojej postawy wobec pieniądza zadaj sobie kilka pytań:

Czy pieniądze...

• są dla mnie źródłem wolności, czy raczej mną rządzą?
• można swobodnie je wydawać (po to je zarabiam), czy raczej należy je oszczędzać (bo nigdy nie wiadomo, co przyniesie przyszłość)?
• czynią ze mnie materialistę, jeśli dążę do posiadania ich jak najwięcej?
• są mi absolutnie niezbędne, bym był szczęśliwy?
• są powodem moich nieporozumień z rodziną, partnerem/partnerką?
• decydują o mojej pozycji w domu, w pracy, wśród przyjaciół?
• czy kojarzą mi się z czymś złym, nieetycznym czy niemoralnym? czy wręcz przeciwnie - budzą pozytywne emocje?

¹ Agata Gąsiorowska, Psychologiczne znaczenie pieniędzy Dlaczego pieniądze wywołują koncentrację na sobie?, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.