Przekazywanie wiedzy i rozmowy z dziećmi na temat finansów to jedno. Dzieci najwięcej uczą się jednak, patrząc na nasze zachowania i postawy. Czy zdajemy sobie sprawę, jaki przekaz na temat pieniędzy płynie z naszych codziennych zachowań?

Rozmowy z dziećmi na tematy finansowe mają służyć temu, by stopniowo uczyć dzieci funkcjonowania w otaczającym je świecie gospodarki. Należy mieć jednak świadomość, że samo przekazywanie wiedzy i rozmowy z dziećmi nie są wystarczające, ponieważ dzieci uczą się także poprzez modelowanie zachowań i postaw.

Innymi słowy dzieci obserwują nasze codzienne zachowania i to na nie bardziej zwracają uwagę (choć często nie dzieje się to świadomie), niż na to, co próbujemy im przekazać słowami.

Jeżeli zatem chcemy nauczyć nasze dziecko oszczędzania i często tłumaczymy mu, jak ważne jest odkładanie pieniędzy na przyszłość, a sami jesteśmy rozrzutni i ciężko nam cokolwiek oszczędzić, to nasze słowa mogą nie być dla dziecka przekonujące. Albo kiedy mówimy dziecku, że w życiu ważniejsze są przyjaźnie i relacje z innymi niż pieniądze, a następnie urządzamy partnerowi karczemną awanturę o sprawy finansowe, to dziecko dostaje jasny przekaz, że jednak pieniądze są bardzo ważne, może nawet ważniejsze niż relacje z innymi.

Moje podejście do pieniędzy

Warto także zdać sobie sprawę z tego, jakie my - jako dorośli - mamy podejście do pieniędzy. Czy myślimy o nich jako o narzędziu, dzięki któremu możemy kontrolować nasze finanse i sprawnie dokonywać zakupów, czy może traktujemy pieniądze jako coś, co daje władzę i szacunek? A może odczuwamy silny niepokój, gdy myślimy o pieniądzach albo traktujemy je jako zło konieczne? Nawet jeśli mamy bardzo dobre intencje i chcemy dziecko nauczyć posługiwania się pieniędzmi jako narzędziem, to często nieświadomie będziemy przekazywać dziecku nasze przekonania na temat pieniędzy. Choćby wypowiadając takie zdania jak: „Ucz się pilnie, bo dzięki temu w przyszłości będziesz miał dobrze płatną pracę i wszyscy będą cię szanować”. To zdanie jasno pokazuje dziecku, że to przede wszystkim dzięki pieniądzom można zdobyć szacunek innych.

A przecież są w życiu ważniejsze rzeczy jak na przykład szczerość, wartości rodzinne, dobre relacje…

Rozmowy o pieniądzach to rozmowy o wartościach

Rozmowy z dziećmi na tematy finansowe często będą się wiązały z szerszym aspektem, jakim jest rozmowa o wartościach w życiu. Już kilkuletnie dzieci zaczynają porównywać swój status materialny ze statusem swoich kolegów. Zaczynają się zastanawiać, czy są biedne czy bogate w porównaniu do innych. I oczywiście chciałyby być bogate! Kiedy więc dziecko przeżywa rozterki, ponieważ wydaje mu się, że jest biedniejsze niż inne dzieci (a być może faktycznie jest biedniejsze), to warto pokazać dziecku, że inne wartości w życiu są ważniejsze.

Powiedzmy dziecku, że dla nas ważne jest wspólne spędzanie czasu z rodziną i przyjaciółmi, ciekawe wspomnienia, a pieniądze – choć ułatwiają czasem życie, zupełnie nie świadczą o tym, jakimi jesteśmy ludźmi. 

Z nastolatkami o przyszłości

Podobne tematy pojawiają się w rozmowach ze starszymi dziećmi. Nastolatkowie zwykle zaczynają się zastanawiać nad swoją przyszłością i nad wyborem zawodu. Czasem ich głównym celem staje się wybranie takiej profesji, w której będą dużo zarabiać – chcą być informatykami, prawnikami, czy influencerami. I tu pojawia się przestrzeń na rozmowy z rodzicami o pieniądzach i wartościach – warto dzieciom pokazać, że lepiej jest wykonywać taką pracę, która nas interesuje i jest naszą pasją, a nie taką, która daje nam dużo pieniędzy, ale jej nie lubimy. Więc jeśli dziecko interesuje się informatyką, to niech rozwija tę pasję i niech zostanie programistą, ale jeśli interesuje się przyrodą, to może lepiej poszukać innego zawodu?

Podsumowanie

• Dzieci bardziej zwracają uwagę na nasze zachowania niż słowa. Potrzebują spójnych komunikatów.
• Aby nauczyć dzieci mądrego zarządzania pieniędzmi - dajmy im dobry przykład.
• Warto mówić o pieniądzach bez emocji, pokazywać je jako narzędzie ułatwiające codzienne życie.
• Sposób, w jaki traktujemy pieniądze, jest zawsze powiązany z naszym systemem wartości. Warto wskazywać dzieciom wartości pozamaterialne. 

Sięgnij po narzędziownik i udostępnij innym - Jak rozmawiać z dziećmi o finansach? [pobierz pdf]